De voorbije weken is er al veel geschreven over ChatGPT. Voor wie toch iets gemist heeft: dat is de tool waarmee je via AI (kunstmatige intelligentie) teksten genereert. Jij geeft een onderwerp op, een robot schrijft de tekst erover. AI voor teksten bestaat al langer, maar nu zijn de teksten die je krijgt voor het eerst van een redelijk goede kwaliteit – ook in het Nederlands!

Voor- en tegenstanders

Zodra het bericht hierover van OpenAI (het bedrijf achter ChatGPT) in de media verscheen, gonsde het van de meningen op de sociale media. Veel copywriters en tekstschrijvers zijn faliekant tegen en vrezen voor hun job. Leerkrachten zien hun leerlingen massaal hun opstellen en papers uitbesteden aan een robot. Vertalers die al jarenlang vechten tegen machinevertaling, zien zichzelf nu helemaal overbodig worden. Werknemers uit de IT-sector lijken dan weer volledig voor te zijn.

Is de angst gegrond? Komt er een dag dat elke tekst op de wereld – van webteksten en blogartikels over romans en stripverhalen, schoolhandboeken en medische bijsluiters tot poëziebundels en notariële akten – uit de koker van een robot komt terwijl de schrijvende mens ligt te verkommeren?

De enige constante is verandering (Heraclitus)

Verandering is altijd moeilijk. De mens heeft zich altijd al bedreigd gevoeld door de vooruitgang (die door de mens zelf in gang wordt gezet).

De boekdrukkunst zou mensen in zonde storten door de veelvuldige verspreiding van verboden boeken. Televisie zou de doodsteek betekenen voor de radio (‘Video killed the radio star’) en de ogen kapotmaken. De uitdijende beeldcultuur van Instagram en co. zorgt ervoor dat jongeren niet meer willen lezen en … het eeuwen geleden verboden boek aan de kant schuiven.

Toch is radio niet dood (al is het onder de vorm van streaming), zijn we niet collectief blind geworden door tv te kijken en zijn er nog steeds ouderen én jongeren die boekenkasten vullen met papieren boeken.

Go with the flow

Meegaan met de flow, de technologie omarmen en ze naar je hand zetten, lijkt mij interessanter dan ze te bevechten.

Tijdens mijn vertalersopleiding leerde ik nog vertalen met stapels dikke woordenboeken naast mij. Alfabetisch bladerend op zoek naar de betekenis van een woord in de juiste context. Stond het woord niet in een van de vele woordenboeken, dan moest ik naar een bibliotheek om me te verdiepen in vakboeken. Zo kon het wel dagen duren voor een moeilijke vaktekst van een pagina vertaald was.

Online woordenboeken en vooral wereldwijde vakkennis bereikbaar met enkele muisklikken hebben dat vertaalwerk dan toch een pak eenvoudiger gemaakt. Niet eenvoudiger in de betekenis dat iedereen zonder opleiding kan vertalen. Wel eenvoudiger en vooral sneller in methodiek. Of je nu door een papieren of een online woordenboek bladert, of de tientallen hits op Google of van een vertaalmachine bekijkt, het juiste woord voor de context selecteren, doet een mens, niet een algoritme.

En dus omarm ik ook AI voor tekstschrijven en probeer ik de tool vooral in mijn eigen voordeel te gebruiken. Hieronder lees je mijn bevindingen van een kleine test.

Ik gaf ChatGPT de opdracht om een blogartikel te schrijven over het opstellen van vacatureteksten. Dit is het resultaat:

Wat vind ik van het resultaat?

Op het eerste gezicht is het verbluffend wat ChatGPT heeft geschreven. Iemand die niet gespecialiseerd is in tekstschrijven en geen taalkundige opleiding heeft, zou dit misschien zo publiceren.

Kijk ik als tekstschrijfster en taalkundige wat beter naar de tekst, dan vallen de tekortkomingen meteen op:

• De met rood onderlijnde woorden zijn mogelijke grammaticale fouten of onaantrekkelijke zinsconstructies die haperen.
• De oranje gemarkeerde woorden zijn woorden die herhaald worden en de tekst saai maken.

Wat is er wel goed?

De met groen onderlijnde woorden zijn steekwoorden die relevant zijn en die ik zelf ook zeker zou gebruiken om een artikel te schrijven over goede vacatureteksten. Stel dat ik me nog niet verdiept heb in de vereisten van een goede vacaturetekst, dan geeft ChatGPT me in enkele seconden tijd een houvast waarmee ik verdere research kan doen. Als ik zelf ga googelen naar of rapporten en papers lees over goede vacatureteksten, dan vind ik dezelfde steekwoorden, maar kost me dat wel een pak meer tijd dat de enkele seconden die ChatGPT nodig had.

Conclusie?

Net zoals bij online woordenboeken en machinevertaling zit de waarde van AI voor tekstschrijven voor mij in de potentiële tijdswinst.

Als tekstschrijfster voel ik me nog lang niet bedreigd 😊

(Fun fact: de afbeelding bij dit artikel heb ik met AI, Stable Diffusion gemaakt.)