Vierden mensen in pakweg 50 n.C. ook het kerstfeest? Kerstmis is het feest waarmee wíj de geboorte van Christus herdenken. Maar wie heeft dat feest bedacht? Maria, als herinnering aan haar overleden zoon? 

Het woord Kerstmis is gemakkelijk te verklaren. Kerst is de Middelnederlandse naam voor Christus. Hij komt onder andere voor in middeleeuwse liederen zoals ‘Jhesu Kerst van Nazarene’.  Zoals wel vaker in de taalevolutie is de ‘r’ in de loop der tijd van plaats veranderd. Kerstmis is dus de mis die we opdragen aan Christus. 

Hoe het feest op 25 december ontstaan is, is minder duidelijk. Lange tijd heerste de overtuiging dat de Christelijke Kerk een Germaans – en dus heidens – winterfeest naar haar hand zette door er de geboorte van Jezus aan te koppelen.  

Recent onderzoek van o.a. professor Peter Van Nuffelen weerspreekt dit. Over de geboorte van Jezus bestaan geen officiële documenten. Over het algemeen neemt men aan dat hij rond 4 v.C. werd geboren. 

We weten met zekerheid dat het kerstfeest als viering is ontstaan in de vierde eeuw n.C. en dat op twee plaatsen tegelijk: op 25 december in Rome en op zes januari in Jerusalem. Rome en het Oost-Romeinse Rijk waren in die periode niet Germaans dus kan het kerstfeest onmogelijk een verbastering zijn van een Germaans feest. 

De Romeinse cultuur had wel een fascinatie voor de zon en men vermoedt dat ook de Romeinen in december zonnewendefeesten vierden. En ook voor het Christendom was de zon belangrijk: Jezus werd metaforisch aangeduid als de ‘nieuwe en ware zon’. Vanaf de vierde eeuw na Christus werd het Christendom in Rome toegelaten als religie. De lichtsymboliek van de zonnewendefeesten van Rome pasten wonderwel binnen de Christelijke Kerk en bovendien zocht men nog een datum om de geboorte van Jezus te herdenken. De hypothese is dat de Christelijke Kerk daarom 25 december als datum voor het kerstfeest heeft gekozen. 

Bronnen:

• Knack
• VRT
• Etymologiedatabank